سپاس نعمت‏هاى حقتعالى،نشان معرفت و ادب و بندگى است.درآیات و روایات،به مسئله شکرگزارى از نعمت‏ها،بسیار سفارش شده واینکه یاد نعمت‏ها،محبت انسان را به خدا زیاد مى‏کند و نعمتهاى الهى‏را مستدام و افزون مى‏گرداند. ⁽¹⁵⁾

گرچه شکر نعمت‏ها،از توان و طاقت‏بشر بیرون است،ولى انسان‏باید به هر قدر که مى‏تواند، سپاسگزارى احسان و نعمت و نیکى پروردگارباشد.یکى از شکلهاى شکر،سجده بر خاک کردن و پیشانى بر خاک‏نهادن در برابر خداوند و شکر گفتن اوست.

و«سجده شکر»یکى از تعقیبات نماز به حساب آمده است. ⁽¹⁶⁾ مرحوم علامه مجلسى،تمام جلد 83 بحار الانوار را(جز چند صفحه آخر)

به روایات تعقیبات نماز اختصاص داده و 63 حدیث،پیرامون سجده شکر،از ائمه اطهار(ع) نقل کرده است.

سجده بعد از نماز،شکرانه توفیق انجام نماز است. ⁽¹⁷⁾ در سجده شکر،سه مرتبه‏«شکرا لله‏»کافى است،ولى در حدیث‏است:اگر انسان به طول یک نفس،«یا رب،یا رب‏»بگوید:خداوند به او خطاب مى‏فرماید:«لبیک!ما حاجتک؟»حاجت تو چیست تا انجام‏دهم؟ ⁽¹⁸⁾

یکى دیگر از تعقیبات نماز،تسبیحات حضرت زهرا(ع)است.یعنى‏گفتن 34 مرتبه الله اکبر،33 مرتبه الحمدلله و 33 مرتبه سبحانه الله،پس‏از فراغت از هر نماز.این تسبیحات را رسول خدا(ص)به دخترش‏فاطمه(ع)تعلیم داد و بر گفتن آن،بسیار سفارش شده است و پاداش بسیاردارد.

امام باقر(ع)مى‏فرماید:در میان ستایش‏ها،بهتر از تسبیحات حضرت‏زهرا(ع)نیست،و اگر بود، رسول خدا(ص)به فاطمه(ع)تعلیم‏مى‏داد. ⁽¹¹⁾ در روایات متعددى،تاکید شده به همراه داشتن تسبیح 34 دانه‏اى ازخاک مقدس امام حسین(ع)و اینکه ذکر گفتن با آن،ثواب زیاد داردو حتى گرداندن آن،بدون ذکر هم ارزشمند و خوب است. ⁽¹²⁾ و در حدیثى است که:خود آن دانه‏ها ذکر مى‏گویند. ⁽¹³⁾ تربت‏حسین(ع)،یادآور حماسه‏هاى کربلا و احیاگر«فرهنگ‏شهادت‏»است و انس انسان را با رهبرى الهى،جهاد،شهادت،ایثار،سیدالشهداء، مبارزه با ستم و انتقام از ظالمان را بیشتر مى‏کند.

تسبیحات حضرت زهرا(ع)به ترتیبى که گفته شد،حتى در کتب‏حدیثى اهل سنت نیز آمده، ⁽¹⁴⁾ ولى هیچکدام نگفته‏اند که نام این‏تسبیحات،تسبیح حضرت زهراست!!...

امام صادق(ع)مى‏فرماید:همین که از نماز واجب فارغ شدى،به‏دعا و تعقیب نماز مشغول باش. ⁽³⁾ و مى‏فرماید:دعا پس از نماز صبح و ظهر و مغرب،مستجاب مى‏شود. ⁽⁴⁾ و نیز:تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها(34 مرتبه الله اکبر،33مرتبه الحمد لله و 33 مرتبه سبحان الله) از هزار رکعت نماز مستحب،نزدخداوند بهتر است. ⁽⁵⁾

و در حدیث مى‏خوانیم:هر کس این تسبیحات را بگوید،به آیه (و اذکروا الله کثیرا احزاب/41) که بمعناى زیاد یاد کردن خداونداست،عمل کرده است. ⁽⁶⁾

البته دعا و تعقیبات به جاى خود،و ادامه کار و تلاش هم به جاى‏خود.و هیچکدام مانع یکدیگر نیست.بعضى مى‏پندارند اگر به جاى‏دعا،سراغ کار بروند،کامیاب‏تر و موفق‏ترند. رسولخدا(ص)مى‏فرماید:

«التعقیب بعد صلاة الفجر ابلغ فى طلب الرزق‏» ⁽⁷⁾ دعاى پس از نماز صبح،براى زندگى و جلب رزق،مؤثرتر است.